Báo chí thể thao: 'Tồn tại hay không tồn tại?'

Báo chí truyền thống đang đối mặt với rất nhiều thách thức trong thời đại công nghệ số và mạng xã hội. Báo chí thể thao cũng chẳng là ngoại lệ, nếu trước đây, làng báo thể thao Việt Nam khá xôm tụ từ số lượng đến loại hình, thì nay chỉ còn đếm trên đầu ngón tay và hầu hết "vật vã" để sống được với nghề.

Nhân 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (1925-2025), báo Thể thao và Văn hóa tổ chức buổi hội thảo bàn tròn với những nhà báo thể thao uy tín để cùng trao đổi về chủ đề mang tính thời sự của làng báo chí thể thao nước nhà - Tồn tại hay không tồn tại?

1. Trong dòng chảy 100 năm của báo chí Việt Nam, báo chí thể thao cũng ra đời từ rất sớm. Cụ thể, báo Saigon Sportif ra mắt số đầu tiên vào ngày 11/11/1911 và đến nay đã trở thành bộ phận không thể thiếu của báo chí nước nhà. Anh có thể đánh giá vai trò của báo với sự phát triển của thể thao Việt Nam?

- Nhà báo Anh Ngọc: Tôi lớn lên với tờ Thể thao và Văn hóa mà bố tôi mang về mỗi tuần cũng như những chương trình thể thao ít ỏi trên Truyền hình Việt Nam những năm 1980. Đó là cả một thế giới mới mẻ và hấp dẫn đối với tôi và những người cùng thế hệ. Nhìn rộng ra, có thể thấy báo chí thể thao đã đồng hành cùng với sự phát triển chung của đất nước nói chung và thúc đẩy sự phát triển của thể thao Việt Nam. Những bài viết, những tin tức, phóng sự truyền hình, những trận đấu bóng đá quốc tế được truyền hình đã không chỉ mở cánh cửa ra thế giới, nâng cao dân trí, mà còn góp phần quan trọng thúc đẩy thể thao nước nhà.

- BLV Quang Tùng: Báo chí có vai trò to lớn trong việc phát triển nền thể thao nước nhà, biết bao thế hệ người hâm mộ đã lớn lên cùng tình yêu thể thao qua giọng bình luận trên sóng phát thanh, truyền hình, với những bài tường thuật bình luận sắc bén của những cây viết trên các tờ báo thể thao chuyên ngành và rất nhiều các chuyên trang thể thao của các tờ báo uy tín khác.

Cùng với quá trình hội nhập báo chí đã truyển tải được hơi thở của tất cả các sự kiện có VĐV Việt Nam tham gia trên đấu trường quốc tế, góp phần cổ vũ kịp thời tinh thần thi đấu của các VĐV đồng thời thúc đẩy tình yêu thể thao và cũng là tình yêu nước của quần chúng hâm mộ.

- BLV Quang Huy: Bắt đầu từ giai đoạn mở cửa, thể thao nói chung và bóng đá Việt Nam nói riêng phát triển có công rất lớn của báo chí. Đó là công lao tạo ra một kênh phản biện, thậm chí định hướng cho ngành thể thao. Điều này rất quan trọng bởi mãi đến khi đất nước xóa bỏ bao cấp, thể thao Việt Nam mới bắt đầu hội nhập với thế giới, được thừa nhận và quảng bá trên các phương tiện thông tin đại chúng.

2. Có một thực tế là báo chí thể thao hiện nay đang thua kém, nếu không muốn nói là bị mạng xã hội bỏ lại khá xa. Nhiều độc giả không còn chờ thông tin thời sự từ các tờ báo thể thao, kể cả báo điện tử khi mà mạng xã hội còn nhanh hơn. Anh đánh giá sao về việc báo chí thể thao ngày càng bị thu hẹp, thậm chí không còn đóng vai trò chủ lực trong nền báo chí nước nhà?

- BLV Quang Tùng: Thực tế hiện tại báo chí thể thao đang tụt lại khi không còn giữ được tầm ảnh hưởng trước sức cạnh tranh của mạng xã hội. Các sản phẩm chính thống mất dần chỗ đứng, thay vào đó là những thứ nhanh nhưng dễ dãi, it tính báo chí, thiếu chiều sâu hoặc tính xây dựng. Thực tế tốc độ là điều báo chí đương đại hoàn toàn có thể đáp ứng được để cạnh tranh, nhưng thay vì bằng mọi giá chỉ chạy theo view, like và chiều theo xu hướng của một - bộ phận độc giả.

- BLV Quang Huy: Về bản chất, một tờ báo thể thao vẫn có tính sâu sắc và nghiền ngẫm. Việc báo chí thể thao bị thất thế trước sự lên ngôi của các trang mạng xã hội chỉ mang tính nhất thời. Nước ta vẫn tự hào về nền tảng văn hóa đọc và vấn đề đơn giản là sự thay đổi của thời cuộc và xu thế khiến văn hóa ấy phần nào đó bị thất thế. Cũng cần nhắc đến việc tư duy của ngành báo chí hiện tại đang bị tụt lại so với bước tiến như vũ bão của khoa học. Kỷ nguyên khoa học công nghệ đang phát triển chóng mặt và những người làm báo thể thao cần phải tìm cách hòa nhịp với kỷ nguyên ấy.

Việc dành thời lượng nhiều hơn cho thể thao phong trào có thể là cách để báo chí thể thao lấy lại vị thế theo một cách khác thay vì quá tập trung và chạy theo thể thao thành tích cao. Chính thể thao phong trào là nền móng, gốc rễ cho sức khỏe của đất nước. Dành sự quan tâm cho thể thao phong trào có thể mang đến cơ hội để thu hút những nguồn tài trợ, tạo sự gần gũi cho người dân với thể thao.

- Nhà báo Anh Ngọc: Tôi đồng ý với ý kiến của anh Quang Huy. Vấn đề là tồn tại hay không tồn tại mà là tồn tại thế nào? Báo chí thể thao không chết, khó khăn chỉ là nhất thời, mà đơn giản là nó bị thách thức bởi sự tràn lan của các thông tin trên internet và nhất là mạng xã hội, khi ai cũng có thể trở thành một BLV, một HLV online. Nhưng tôi không tin rằng họ có thể thay thế cho các nhà báo, các BLV chuyên nghiệp. Xã hội luôn cần chúng ta.

3. Cuối cùng và có lẽ cũng là câu hỏi quan trọng nhất - Vậy đâu là tương lai của báo chí thể thao?

- BLV Quang Tùng: Báo chí thể thao nên kiên trì xây dựng hệ thống những sản phẩm có uy tín với đầy đủ các loại hình. Trong cả "bể" thông tin nhiễu loạn, số đông vẫn sẽ tìm đến những gì chất lượng nhất, vẫn cần những lời khẳng định có giá trị và đó vẫn là cơ hội của báo chí chính thống.

- BLV Quang Huy: Tương lai của báo chí thể thao sẽ phụ thuộc vào tương lai của nền thể thao ra sao. Khi thể thao đạt thành tích tốt sẽ sản sinh ra những biểu tượng thể thao mới và tăng sự quan tâm cho thể thao. Báo chí thể thao không thể tự mình lớn mạnh nếu thể thao chững lại và không tìm ra những biểu tượng thể thao. Tương lai của báo chí Việt Nam, bao gồm cả báo chí thể thao, phụ thuộc vào nền kinh tế đất nước. Nếu nước ta vươn mình, cất cánh để có một nền kinh tế vững mạnh, tạo đà cho thể thao bứt phá thì báo chí thể thao cũng sẽ được hưởng lợi.

- Nhà báo Anh Ngọc: Tôi hoàn toàn đồng ý với ý kiến của các anh. Tôi chỉ muốn thêm một ý: Nếu tất cả những nhà báo thể thao làm việc nghiêm túc, hết mình, thể hiện được sự đam mê mạnh mẽ với nghề, có phong cách và cái chất đặc biệt mà những người không chuyên không có, báo chí thể thao luôn có chỗ đứng trong xã hội.

TT&VH (thực hiện)