Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV: Phân cấp, phân quyền, đơn giản hóa thủ tục liên quan đến đầu tư, kinh doanh

Chiều 19/6, phát biểu kết thúc phiên chất vấn nhóm vấn đề thứ nhất thuộc lĩnh vực tài chính, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ: Phiên chất vấn đã diễn ra sôi nổi. Các câu hỏi cơ bản bám sát vấn đề chất vấn, nội dung cụ thể, rõ ràng, ngắn gọn. Bộ trưởng Bộ Tài chính đã chuẩn bị kỹ lưỡng, trả lời đầy đủ, đi thẳng vào các vấn đề đại biểu đặt ra.

Chủ tịch Quốc hội đánh giá, thời gian qua, ngành Tài chính đã có nhiều nỗ lực, cố gắng, góp phần quan trọng trong ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thu ngân sách tăng, các cân đối lớn được đảm bảo. Bên cạnh những kết quả đạt được, còn những hạn chế, bất cập như: giải ngân vốn đầu tư công thấp; mục tiêu tăng trưởng, hoạt động đầu tư, kinh doanh còn gặp nhiều thách thức. Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp nhà nước còn hạn chế. Đa số doanh nghiệp tư nhân có quy mô, sức cạnh tranh, kỹ năng quản trị hạn chế. Đơn giản hóa thủ tục hành chính, thủ tục đầu tư, phân cấp, phân quyền chưa đáp ứng yêu cầu; việc tuyên truyền thực hiện chính sách thuế, phí còn hạn chế. Chất lượng thu hút vốn đầu tư nước ngoài chưa cao, thiếu liên kết giữa khu vực doanh nghiệp FDI với doanh nghiệp trong nước. Hiệu quả thu hút đầu tư vào khu công nghiệp, khu kinh tế chưa đạt kỳ vọng.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị Bộ trưởng Bộ Tài chính, Chính phủ, các bộ, ngành liên quan tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, tập trung tăng cường kỷ luật, kỷ cương tài chính, ngân sách nhà nước; đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý thu, chi ngân sách nhà nước. Bố trí đủ nguồn ngân sách nhà nước để đẩy nhanh tiến độ thực hiện các Nghị quyết của Bộ Chính trị về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, xây dựng pháp luật, cải cách tổ chức bộ máy, miễn, giảm học phí... theo lộ trình. Đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công; phân cấp, phân quyền, cải cách, cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động đầu tư, sản xuất kinh doanh.

Chủ tịch Quốc hội yêu cầu hoàn thiện cơ chế giám sát và đánh giá hiệu quả quản trị doanh nghiệp; cơ cấu lại tài chính, vốn, tài sản, tinh gọn tổ chức bộ máy, nhân sự để tối ưu chi phí, nâng cao năng suất lao động; tập trung đầu tư có trọng tâm vào ngành, lĩnh vực mũi nhọn, bền vững.

Cùng với đó, thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân và Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân. Nghiên cứu, đề xuất sửa đổi Luật Hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ. Rà soát, hoàn thiện khung pháp lý về kinh doanh cá thể, khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp; truyền thông, hướng dẫn cụ thể việc xóa bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh.

Chủ tịch Quốc hội lưu ý chủ động nắm bắt, xử lý kịp thời các vướng mắc, giải quyết nhanh thủ tục đầu tư, đẩy nhanh tiến độ các dự án FDI lớn; ưu tiên các doanh nghiệp công nghệ cao, có giá trị gia tăng lớn, có kế hoạch chuyển giao công nghệ và liên kết với doanh nghiệp trong nước. Xử lý dứt điểm các dự án FDI gây ô nhiễm môi trường, sử dụng đất không hiệu quả, không thực hiện đúng cam kết đầu tư.

Đồng thời, hoàn thiện các quy định về khu công nghiệp, khu kinh tế; phát triển khu công nghiệp sinh thái, khu kinh tế ven biển; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về khu công nghiệp, khu kinh tế.

Nghiên cứu quy định về thuế khoán theo mức doanh thu

Trước đó, tại phiên họp chiều 19/6, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc đã giải trình, làm rõ nhiều vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm liên quan đến lĩnh vực tài chính.

Về vấn đề giải ngân vốn đầu tư công thấp, tác động đến tăng trưởng, giải quyết lao động..., Phó Thủ tướng cho biết, nguyên nhân cơ bản nhất là việc chuẩn bị đầu tư triển khai chậm; các cấp chính quyền, chủ đầu tư gần như không bố trí vốn chuẩn bị đầu tư dẫn đến lập dự án đầu tư chậm. Bên cạnh đó, công tác đền bù, giải phóng mặt bằng không đi trước một bước; dự án chậm phê duyệt, đấu thầu mất nhiều thời gian. Trong thực hiện đầu tư thì thiếu đá, thiếu nguyên liệu. Sắp tới, Chính phủ sẽ chỉ đạo UBND các tỉnh, thành phố, các bộ, ngành cũng như các chủ đầu tư quan tâm những vấn đề này, thúc đẩy đầu tư công trở thành đầu tư động lực và dẫn dắt nguồn đầu tư trong toàn xã hội.

Liên quan tới thu thuế hộ kinh doanh, Phó Thủ tướng nêu rõ: Việc bỏ thuế khoán là hết sức đúng đắn và đã được thể hiện trong Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân. Tuy nhiên, Bộ Tài chính cần nghiên cứu, tham mưu với cấp có thẩm quyền quy định về thuế khoán theo mức doanh thu, tạo thuận lợi cho hộ nghèo, hộ kinh doanh nhỏ lẻ, đảm bảo an sinh xã hội.

Theo Phó Thủ tướng, hộ kinh doanh nhỏ có doanh thu dưới 1 tỷ đồng/tháng thì nên áp dụng thuế khoán, bởi họ không có hóa đơn đầu vào và như vậy họ không được hoàn thuế, điều này ảnh hưởng đến người nghèo, người yếu thế. Bản chất hộ kinh doanh phải nộp 3 loại thuế là: thuế môn bài, thuế giá trị gia tăng (VAT), thuế thu nhập cá nhân. Do đó, áp dụng chính sách thuế với hộ có doanh thu nhỏ thì sẽ đảm bảo thuận lợi cho cơ quan thuế, hộ kinh doanh, không thất thu ngân sách nhà nước. Với hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng, có địa điểm kinh doanh cố định thì cần thu theo hóa đơn để minh bạch, chống thất thu, tạo điều kiện cho các hộ kinh doanh này lớn lên trở thành doanh nghiệp.

Về ý kiến cho rằng thuế suất cao, Phó Thủ tướng khẳng định, thuế suất của Việt Nam hiện thấp hơn so với bình quân chung của thế giới. Chẳng hạn, thuế VAT hiện là 10% và 5 năm qua giảm 2% với một số hàng hóa, dịch vụ về còn 8%. Trong khi đó, thuế này tại nhiều quốc gia từ 17-27%. Hay Việt Nam áp thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp là 20% còn tại một số nước trong khu vực châu Á áp thuế này là 20-35%.

Nêu rõ chúng ta đã có nhiều chính sách thuế ưu đãi, khoan sức dân, Phó Thủ tướng nhấn mạnh, quan trọng là cần tiết kiệm cả chi đầu tư, chi thường xuyên để có nguồn lực thực hiện các dự án trọng điểm, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và thực hiện an sinh xã hội.