Liệu một doanh nghiệp có thể phát triển bền vững nếu không đặt con người và môi trường ở vị trí trung tâm? Khi thế giới ngày càng đối mặt với nhiều bất ổn, từ biến đổi khí hậu đến dịch bệnh và bất bình đẳng xã hội, câu chuyện tăng trưởng kinh tế đang dần chuyển hướng: từ mục tiêu lợi nhuận thuần túy sang yêu cầu về trách nhiệm với xã hội và hành tinh.

Trong bối cảnh kinh tế - xã hội đầy biến động, phát triển bền vững không còn là lựa chọn hình thức, mà là điều kiện để doanh nghiệp tồn tại và phát triển. ESG – ba trụ cột về Môi trường, Xã hội và Quản trị – đang dần trở thành "ngôn ngữ chung" để cộng đồng, nhà đầu tư và người tiêu dùng toàn cầu nhìn nhận giá trị thực chất của một tổ chức.

Ngân hàng TMCP Quân đội (MB) là một trong những doanh nghiệp tại Việt Nam định hình chiến lược phát triển của mình theo hướng tiếp cận ESG. Hơn 30 năm xây dựng và trưởng thành, MB từng bước đưa các yếu tố môi trường, xã hội và quản trị vào văn hóa vận hành, không đơn thuần như một bộ tiêu chí cần đạt, mà như một định hướng lâu dài phù hợp với tầm nhìn và giá trị cốt lõi mà tổ chức theo đuổi.

Triết lý phát triển bền vững tại MB được thể hiện rõ trong nhiều khía cạnh hoạt động: từ chiến lược kinh doanh cho tới chính sách nhân sự và các chương trình cộng đồng. Trong thời điểm đại dịch COVID-19 bùng phát, MB đã triển khai các gói hỗ trợ tín dụng, giãn nợ và miễn giảm lãi suất cho doanh nghiệp và cá nhân bị ảnh hưởng - như một hành động kịp thời nhằm chia sẻ khó khăn cùng khách hàng.

Ngay trong nội bộ, MB kiến tạo môi trường làm việc nhân văn, công bằng – nơi nhân viên được học tập, phát triển và tham gia vào định hướng chiến lược. Báo cáo nội bộ 2024 cho thấy: 92% nhân viên hài lòng với văn hóa tổ chức – một tỷ lệ cao trong bối cảnh chuyển đổi số và áp lực cạnh tranh gia tăng.

"Chúng tôi kiên định trở thành "Doanh nghiệp số, tập đoàn tài chính dẫn đầu", ưu tiên phát triển bền vững, củng cố chất lượng hoạt động, đầu tư nguồn lực, các nền tảng cho chiến lược phát triển dài hạn, MB sẽ tiếp tục bám sát các mục tiêu Chiến lược giai đoạn 2022 - 2026, chú trọng xây dựng Văn hóa Doanh nghiệp, triển khai chuyển đổi số toàn diện, với cácmục tiêu tài chính cụ thể…" Trích Thông điệp gửi các Quý cổ đông, Nhà đầu tư,Đối tác và Khách hàng, Chủ tịch Hội đồng quản trị MB Lưu Trung Thái

Tại các quốc gia coi trọng giá trị nền tảng như Nhật Bản hay Hàn Quốc, doanh nghiệp trăm năm tồn tại nhờ giữ được bản sắc văn hóa – nơi văn hóa doanh nghiệp không chỉ là khẩu hiệu mà là gốc rễ. Ở Việt Nam, MB là một trong những đơn vị sớm xác lập nền móng văn hóa, với hệ giá trị cốt lõi thấm đẫm triết lý Á Đông.

Đây không chỉ là kim chỉ nam đạo đức mà còn là nguyên lý vận hành giúp MB vững vàng vượt qua thử thách – từ cải tổ mô hình đến chuyển đổi số.

Từ nền tảng đó, MB duy trì được đội ngũ nhân sự ổn định, đoàn kết và sáng tạo. Trong khi ngành tài chính đối mặt với biến động lớn về nhân sự, MB vẫn giữ tỷ lệ nghỉ việc ở mức thấp và nhiều năm liền góp mặt trong Top nơi làm việc tốt nhất Việt Nam – điều chỉ có thể đạt được trong một môi trường biết nuôi dưỡng con người.

Tính đến cuối năm 2024, MB không chỉ mở rộng mạnh mẽ về quy mô với tổng tài sản đạt hơn 1 triệu tỷ đồng, mà còn duy trì hiệu quả hoạt động ấn tượng trong top đầu hệ thống ngân hàng Việt Nam. Doanh thu hợp nhất đạt gần 70.000 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế hợp nhất đạt 28.400 tỷ đồng, tăng trưởng bền vững trong bối cảnh thị trường nhiều biến động.

Nếu ESG là ánh sáng dẫn đường cho phát triển bền vững, thì hành trình chạm đến nó lại đầy dốc cao và rẽ ngoặt. Với MB, lựa chọn ESG không chỉ là lời khẳng định giá trị cốt lõi, mà còn là một cam kết mạnh mẽ đi ngược lại lối mòn ngắn hạn – cam kết ấy, như mọi con đường dẫn đến tương lai, chưa bao giờ dễ dàng.

Đầu tiên, đó chính là những rào cản nhận thức. Ở một thị trường mà khái niệm ESG còn mới, MB không chỉ là người thực hiện mà còn phải trở thành "người truyền lửa". Trong nhiều trường hợp, ngân hàng phải giải thích lại mục tiêu đầu tư, thuyết phục đối tác nhìn xa hơn lợi nhuận tức thì để thấy giá trị dài hạn của môi trường, xã hội và quản trị tốt. Đó là vai trò của người đi trước – nhiều khi đối mặt với sự hoài nghi, chậm hiểu hoặc thậm chí là phản đối. Nhưng cũng chính từ những ngày "truyền đạo" đơn độc ấy, MB khẳng định vị thế dẫn dắt – không phải bằng lời nói, mà bằng thực hành.

Những mâu thuẫn nội tại khi Doanh nghiệp phải đứng trước lựa chọn, từ chối cái lợi ngắn hạn để bảo toàn giá trị dài hạn cũng là một thách thức không nhỏ. Trong ngành tài chính, nơi từng con số đều bị soi dưới áp lực lợi nhuận và cổ tức, MB lựa chọn đi ngược lại xu hướng dễ dãi. Khi từ chối những khoản vay ngắn hạn nhưng thiếu minh bạch hoặc gây hại đến môi trường. Nhưng chính từ những lần lựa chọn khó khăn ấy, ngân hàng này củng cố bản sắc: "phát triển bền vững là phát triển có trách nhiệm – và trách nhiệm luôn đi cùng dũng khí."

Bên cạnh đó, chuyển đổi ESG không thể thực hiện bằng một tầm nhìn trên giấy. Nó đòi hỏi hành động cụ thể, từ việc số hóa hệ thống, đến xây dựng báo cáo bền vững theo chuẩn quốc tế, hay vận hành các chương trình trách nhiệm xã hội như Dự án HiGreen. Mỗi bước đi đều tốn kém – cả về tài chính, nguồn nhân lực và thời gian. Trong khi đó, kết quả – nếu có – thường chỉ hiện rõ sau nhiều năm.

Những khoảng trống pháp lý cũng khiến những người dẫn đầu gặp trở ngại không nhỏ. Ở Việt Nam, ESG vẫn là một chặng đường đang định hình. Hệ thống tiêu chuẩn, báo cáo và đánh giá còn phân mảnh. Trong bối cảnh ấy, những doanh nghiệp tiên phong thường phải chấp nhận  "vừa đi vừa mở đường", chấp nhận rủi ro khi triển khai trước cả khi khung pháp lý hoàn thiện. Đó không chỉ là bản lĩnh, mà còn là sự chủ động mang tính chiến lược – bởi ai đi trước sẽ có quyền đặt nền móng cho cuộc chơi mới.

Sau cùng, điều khiến một doanh nghiệp được nhớ tới – không phải là những gì họ kiếm được, mà là những giá trị họ để lại. Và MB, trên hành trình ESG, đang từng bước xây dựng giá trị đó – bằng tâm thế tiên phong, bằng quyết định khó khăn, và bằng cam kết không đổi với cộng đồng và tương lai.

Tại MB, ESG không được coi là một "tấm bảng xanh" dùng để tô điểm hình ảnh hay đối phó với áp lực dư luận. Với tổ chức này, phát triển bền vững gắn liền với trách nhiệm thực chất đối với môi trường, xã hội và quản trị, phản ánh cách họ đối diện với những câu hỏi lớn của thời đại: Chúng ta sẽ để lại điều gì cho thế hệ mai sau? Và liệu một doanh nghiệp có thể phát triển bền vững trong một xã hội thiếu công bằng hoặc trên một hành tinh đang bị tổn thương?

Xu hướng này không chỉ mang tính lý tưởng. Theo khảo sát của PwC năm 2023, 78% nhà đầu tư toàn cầu cho biết các yếu tố ESG ảnh hưởng đáng kể tới quyết định đầu tư của họ, cho thấy phát triển bền vững đang ngày càng trở thành tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh thực chất của doanh nghiệp.

Tại MB, định hướng ESG được triển khai từ những hành động nhỏ như tiết kiệm điện, nước tại các chi nhánh, số hóa giao dịch để giảm lượng giấy in. Đến năm 2024, hơn 98,6% giao dịch của MB được thực hiện qua kênh số, giúp tiết kiệm khoảng 2,8 triệu tờ giấy – tương đương với việc trồng gần 3.200 cây xanh cho Trái Đất. Các trụ sở mới cũng được thiết kế theo tiêu chuẩn LEED – chứng nhận công trình xanh quốc tế – nhằm tiết kiệm năng lượng và giảm thiểu tác động môi trường.

Trước những thách thức toàn cầu như biến đổi khí hậu và cạn kiệt tài nguyên, MB xác định rõ vai trò cần phải hành động, không chỉ trong nội bộ mà còn hướng ra cộng đồng. Trong năm 2024, MB tham gia hơn 111 chương trình an sinh xã hội, đóng góp trên 400 tỷ đồng cho các hoạt động thiện nguyện và bảo vệ môi trường. Đáng chú ý, chiến dịch HiGreen - Trường Sa xanh do MB tổ chức đã thu hút hơn 52.000 người tham gia chạy, tích lũy 4,7 triệu km và đóng góp 10 tỷ đồng ngân sách trồng 100.000 cây xanh tại quần đảo Trường Sa.

Đồng thời, MB duy trì vai trò đóng góp cho ngân sách nhà nước với số tiền trên 8.600 tỷ đồng, riêng ngân hàng mẹ đóng góp 7.200 tỷ đồng. Các hoạt động hỗ trợ lãi suất trong tín dụng xanh cũng được triển khai nhằm khuyến khích sự phát triển bền vững trong toàn hệ sinh thái tài chính.

Ngoài trách nhiệm cộng đồng, MB chú trọng cân bằng lợi ích của cổ đông, khách hàng và người lao động. Ngân hàng đảm bảo quyền lợi cổ đông thông qua việc chi trả cổ tức bằng tiền mặt 5% và cổ phiếu 15%. Chỉ số hài lòng khách hàng năm 2024 đạt 90,3 điểm, trong khi chính sách nhân sự linh hoạt giúp MB thu hút và giữ chân nhân tài trong bối cảnh thị trường cạnh tranh cao.

Là một trong những ngân hàng đầu tiên tại Việt Nam công bố Báo cáo ESG theo chuẩn GRI, thực hiện kiểm toán nội bộ theo IFRS và áp dụng Basel II/III, MB chủ động minh bạch hóa hệ thống – không đợi thị trường yêu cầu mới hành động. Với họ, minh bạch không chỉ là nghĩa vụ, mà là phẩm giá của một tổ chức hiểu rõ giá trị của niềm tin trong kinh doanh. Riêng năm 2024, MB đã thực hiện triển khai 04 dự án ESG lớn bao gồm: Dự án Xây dựng chiến lược và lộ trình chuyển đổi ESG, Dự án quản trị rủi ro ESG, Dự án đánh giá mức độ trưởng thành và dữ liệu ESG và Dự án Xây dựng khung Tài chính bền vững.

Thực tế cho thấy MB đang vững vàng trong nhóm tiên phong về ESG tại Việt Nam từ nền tảng, chiều sâu của sự tích hợp – khi ESG không chỉ nằm trong chính sách, mà trở thành bản chất vận hành.  So sánh với quốc tế, mô hình của MB cho thấy nhiều điểm tương đồng với các định chế tài chính hàng đầu như BNP Paribas hay Santander – nơi ESG là trung tâm chiến lược, không phải lựa chọn phụ trợ.

Với MB, sự tử tế không thể bền lâu nếu thiếu nền tảng quản trị tốt. Và phát triển không thể bền vững nếu thiếu đi trách nhiệm sống. MB được vinh dự đón nhận Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhất - ghi nhận những đóng góp của Ngân hàng trong quá trình phát triển 30 năm qua.

Ở các quốc gia phát triển, văn hóa doanh nghiệp được ví như "hạ tầng mềm" – yếu tố vô hình nhưng quyết định cách tổ chức hành xử trong khủng hoảng, giữ nhân tài và xây dựng lòng tin xã hội. Nghiên cứu của Harvard Business Review cho thấy: doanh nghiệp có văn hóa mạnh có năng suất cao hơn 20–30%, khả năng thích ứng cao hơn khi biến động xảy ra.

Tại Việt Nam, MB là một trong số ít tổ chức đầu tư nghiêm túc cho văn hóa như chiến lược dài hạn. Hệ giá trị cốt lõi sáu chữ vàng không dừng lại ở văn bản, mà hiện diện trong cách tổ chức vận hành, tuyển dụng, ra quyết định và phát triển con người.

MB liên tục góp mặt trong Top 100 nơi làm việc tốt nhất Việt Nam. Năm 2023, tỷ lệ nghỉ việc dưới 5% – thấp hơn trung bình ngành tài chính. Đội ngũ nhân sự Tập đoàn năm 2024 đạt ~ 18,6 nghìn (riêng ngân hàng ~ 12,2 nghìn); MB tiên phong áp dụng hình thức đãi ngộ mới cho CBNV, đặc biệt đối với nhóm nhân tài và nhân sự trọng yếu, tạo động lực và phấn đấu trong công việc; theo đó NSLĐ vẫn đảm bảo nhịp tăng trưởng 8% - 10% và thu nhập của CBNV được đảm bảo và cạnh tranh so với thị trường. Đội ngũ nhân sự chất lượng, cam kết gắn bó lâu dài, được tuyển dụng, đào tạo, quy hoạch phát triển và đãi ngộ dựa trên kết quả công tác. Sự gắn bó ấy không chỉ từ đãi ngộ, mà còn từ sự đồng điệu về giá trị giữa con người và tổ chức.

Trên bình diện quốc tế, MB đi cùng hướng với các tổ chức như DBS (Singapore), ING (Hà Lan) – những ngân hàng lấy văn hóa làm định vị thương hiệu nội tại, giữ bản sắc khi mở rộng toàn cầu.

MB là một tổ chức ham học hỏi và luôn chú trọng vào việc phát triển con người, đặc biệt là tạo ra những cơ hội lớn cho thế hệ trẻ trong việc phát triển sự nghiệp. MB là một nơi đào tạo các Vì sao Nhiệt huyết và Khát vọng tiến bộ. Với Tầm nhìn dài hạn, MB đã triển khai các chương trình đào tạo và phát triển nhân sự tiềm năng như chương trình Finding Captain để đào tạo nhóm nguồn cán bộ quản lý kinh doanh tiềm năng, chương trình Future Succession nhằm đào tạo nhóm nguồn Giám đốc Chi nhánh kế cận, cũng như xây dựng các chương trình đào tạo chuyên biệt để phát triển năng lực cho nhóm nhân sự Gen Z. Dự án "Flexi Z" được tiếp cận sâu các cách thức phát triển năng lực Thế hệ Z, từ những năm bắt đầu của chiến lược 2022-2026. Bên cạnh đó năm 2024, MB đã có cơ hội phát triển và hỗ trợ nguồn lực lớn cho việc chuyển giao Ngân hàng mới- MBV.

Bên cạnh đó, MB không ngừng mở rộng các cơ hội học hỏi và phát triển chuyên môn cho đội ngũ nhân viên. Năm 2024, MB đã hỗ trợ đào tạo nguồn lực cho nhân sự của Ngân hàng MBV mới nhận chuyển giao, tiếp tục chứng tỏ cam kết đầu tư vào nguồn nhân lực chất lượng. Các chương trình đào tạo chuyên môn sâu cũng được triển khai mạnh mẽ tại các Khối Hội sở, đảm bảo 80% nhân sự trọng yếu được tham gia các khóa đào tạo chuyên sâu hoặc đào tạo chứng chỉ quốc tế trong các lĩnh vực như Công nghệ, Ngân hàng số, Dữ liệu, Quản trị rủi ro, và Quản trị Nhân sự.

Trong năm 2024, MB đã thực hiện 326 lớp đào tạo chuyên môn sâu, thu hút 1.630 học viên tại các Khối Hội sở, mang đến những nội dung đa dạng và phong phú. Chương trình Flexi Z, với mục tiêu phát hiện và xây dựng đội ngũ nhân sự tài năng thuộc thế hệ 9x cho các vị trí lãnh đạo cấp cao của Tập đoàn, cũng là một ví dụ tiêu biểu. Trong năm 2024, 100% nhân sự tham gia chương trình Flexi Z đã được đào tạo 03 năng lực trọng yếu và 09 năng lực cập nhật xu thế, đồng thời tham gia các workshop đổi mới, sáng tạo hướng tới khách hàng cùng với AWS. Những nỗ lực này không chỉ giúp MB phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, mà còn củng cố niềm tin của cán bộ nhân viên, hướng đến một tương lai phát triển bền vững và vững mạnh.

Tính đến cuối năm 2024, MB Bank ghi nhận tổng tài sản đạt khoảng 1.129 nghìn tỷ đồng, tăng trưởng mạnh mẽ so với năm trước. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) đạt 22%, tiếp tục duy trì vị thế dẫn đầu trong nhóm các ngân hàng lớn tại Việt Nam , MB vẫn duy trì được nội lực văn hóa – điều nhiều tổ chức lớn đang loay hoay tìm lại.

Giữa thời đại biến động, doanh nghiệp mạnh không phải là doanh nghiệp lớn nhất – mà là tổ chức biết sống có trách nhiệm với thời đại. "Phát triển bền vững" ngày nay không còn là khẩu hiệu, mà là lựa chọn tất yếu cho mọi tổ chức. Nhưng vượt qua các tiêu chí ESG, điều làm nên bản lĩnh vững bền – chính là văn hóa, lương tri và tinh thần dấn thân vì cộng đồng.

Như trong thư Chủ tịch Hội đồng quản trị MB Lưu Trung Thái gửi CBNV kêu gọi ủng hộ HiGreenTrường Sa có viết: "Là người lính làm ngân hàng, mỗi MBer chúng ta luôn mang trong minh tinh thần cống hiến, trách nhiệm và sẵn sàng dẫn thân vì những điều ý nghĩa: Chúng ta không chỉ là một ngân hàng thông thường, chúng ta là MB - Ngân hàng Quân đội, mang trong minh tinh thần của những người chiến sĩ trong thời bình, không ngại tiên phong, không ngại thử thách để đóng góp cho cộng đồng, cho Đất nước". Lời kêu gọi nội bộ ấy là tinh thần của các MBer và cũng là động lực chuyển lời nói thành hành động, khẳng định vị thế MB trong vận hội mới đồng hành cùng Đất nước.

Bài viết: YÊN KHƯƠNG
Họa sĩ và trình bầy: BÁCH VIỆT
Báo Thể thao và Văn hóa