Tại sao hộ kinh doanh nên chủ động lên doanh nghiệp?

Ngày 17/6, tại Hội thảo Tìm hiểu vấn đề "Lên công ty" và "Thay đổi thuế khoán" các thay đổi về quy định pháp lý và chính sách hỗ trợ, ưu đãi, do Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao, Trung tâm Nghiên cứu kinh doanh và Hỗ trợ doanh nghiệp (BSA) phối hợp cùng Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) chi nhánh TP. Hồ Chí Minh tổ chức.

Các chuyên gia chỉ ra rằng không phải tất cả mọi hộ kinh doanh đều phải lên doanh nghiệp nên không phải quá lo lắng mà cần tìm hiểu rõ quy định mới để hoạt động kinh doanh tuân thủ pháp luật.

Cụ thể, theo phân tích của bà Nguyễn Cẩm Chi, Giám đốc Khối tư vấn phát triển bền vững, MCG Management Consulting (Công ty TNHH Tư vấn quản lý MCG), thống kê có hơn 5,2 triệu hộ kinh doanh trên cả nước đang hoạt động, tạo nên 8-9 triệu việc làm, đóng góp gần 30% ngân sách Nhà nước. Khi hộ kinh doanh chuyển lên công ty, có thể lựa chọn nhiều dạng thức gồm doanh nghiệp tư nhân, công ty TNHH một thành viên, công ty TNHH hai thành viên trở lên, công ty cổ phần…

Đặc biệt, dù có lên công ty hay không, tất cả hộ kinh doanh đều phải quan tâm và đảm bảo thông tin truy xuất nguồn gốc hàng hóa đầu vào. Vì vậy, điều đầu tiên hộ kinh doanh phải trả lời câu hỏi, muốn đạt được kết quả kinh doanh gì sau 3-5 năm nữa, hoặc có thể hiểu là muốn tiếp tục là tiệm bán nhỏ lẻ hay lên chuỗi bán lẻ. Theo đó, nếu muốn tiếp tục là hộ bán nhỏ lẻ không nhất thiết lên công ty nhưng nếu muốn phát triển thành chuỗi và có thể bỏ hàng cho các đại lý khác, nhất thiết phải lên công ty.

Đơn cử ở ngành kinh doanh bán lẻ (các tiệm tạp hóa), bà Nguyễn Cẩm Chi chia sẻ, khi lắp hóa đơn điện tử, máy tính tiền… người mua hàng sẽ biết đang mua hàng có nguồn gốc và người bán trách nhiệm với hàng hóa bán ra. Đồng thời, hóa đơn, máy tính tiền… còn có ý nghĩa cam kết, lời hứa là hàng hóa có thể truy xuất nguồn gốc xuất xứ.

Còn ở ngành kinh doanh ăn uống (quán ăn, hàng nước…) việc truy xuất nguồn gốc xuất xứ càng trở thành vấn đề đáng quan tâm, bởi nguyên liệu đầu vào thường phải trải qua rất nhiều khâu chế biến trước khi thành thành phẩm đến với khách hàng cũng như tầm quan trọng của vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm. Đối với ngành này nên chuyển đổi lên công ty và khi đó hộ kinh doanh sẽ có nhiều thuận lợi cho việc có được hai giấy phép rất khó xin là giấy vệ sinh an toàn thực phẩm và phòng cháy chữa cháy.

Ghi nhận thực tế trong bối cảnh hiện nay, hộ kinh doanh lên công ty có nhiều thuận lợi như theo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi) 2025 đã thông qua ngày 14/6/2025 và có hiệu lực từ 1/10/2025), hộ kinh doanh chuyển đổi thành công ty sẽ được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 2 năm đầu, sau đó được giảm 50% trong 4 năm tiếp theo. Bên cạnh đó, hộ kinh doanh lên công ty thời điểm này còn được thụ hưởng hàng loạt chính sách hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi số, tư vấn quản lý, nhất là rất nhiều những phần mềm quản lý bán hàng đang miễn phí…

Ở góc độ chuyên gia ngành thuế, ông Hoàng Xuân Nam chia sẻ, một số cơ sở kinh doanh chưa hiểu thuế là gì nên chưa nâng cao nhận thức được việc kê khai nộp thuế không phân biệt doanh nghiệp lớn, nhỏ, cá thể hay hộ kinh doanh nhỏ lẻ, hộ kinh doanh trên sàn thương mại điện tử… mà miễn là có kinh doanh phát sinh lợi nhuận đều phải kê khai nộp thuế.

"Hóa đơn chứng từ không chỉ là vấn đề kê khai thuế mà còn là việc chuẩn hóa nguồn gốc xuất xứ, chất lượng sản phẩm, dịch vụ. Việc bán hàng và kê khai đầy đủ là cách tạo sự minh bạch, đảm bảo quyền lợi của các bên, do đó hộ kinh doanh nên cũng phải chủ động làm quen với hóa đơn điện tử, không phải hóa đơn giấy nữa", ông Hoàng Xuân Nam nhấn mạnh.

Hơn thế nữa, có những trường hợp hộ kinh doanh cần lưu ý như trường hợp xác định được doanh thu bán hàng hóa – dịch vụ sử dụng E-inv có mã của cơ quan thuế; còn trường hợp hộ kinh doanh có sử dụng máy tính tiền sử dụng E-inv máy tính tiền có kết nối chuyển dữ liệu điện tử với cơ quan thuế. Riêng với hộ kinh doanh có quy mô về doanh thu, lao động đáp ứng từ mức cao nhất về tiêu chí của doanh nghiệp siêu nhỏ sử dụng E-inv có mã của cơ quan thuế.