Thành phố Hồ Chí Minh và tầm nhìn "siêu đô thị quốc tế"

Thành phố Hồ Chí Minh (mới) không chỉ là đầu tàu kinh tế quốc gia mà phải là đô thị hiện đại, có ảnh hưởng trong mạng lưới các thành phố toàn cầu. Và tầm nhìn mới cho thành phố này là trở thành "siêu đô thị quốc tế" của Đông Nam Á. Đó là cái đích mà Tổng Bí thư Tô Lâm đưa ra trong buổi làm việc với lãnh đạo thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu vào sáng nay 18/6.

Cần nhắc lại, buổi làm việc này diễn ra trong bối cảnh TP.HCM (mới) vừa hình thành trên cơ sở hợp nhất TP.HCM và 2 tỉnh Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu với tổng diện tích gần 6.800 km2 và dân số hơn 13,5 triệu người.

Như lời Tổng Bí thư, cuộc hợp nhất ấy đánh dấu bước chuyển mình mang tính bước ngoặt chưa từng có trong lịch sử phát triển đô thị Việt Nam, nơi ba cực kinh tế năng động bậc nhất cả nước hội tụ thành một siêu đô thị - tài chính - công nghiệp - cảng biển.

***

Đáng nói, trong buổi làm việc, Tổng Bí thư cũng yêu cầu TP.HCM cần chủ động đặt ra cho mình những mục tiêu cụ thể: Đến năm 203 - 2045 thu nhập thuộc nhóm nào? Đổi mới sáng tạo thuộc nhóm nào trong Châu Á và toàn cầu?

Từ câu hỏi ấy, cũng như mục tiêu mang tính gợi mở về một "siêu đô thị quốc tế" của Đông Nam Á, chúng ta có thể nhận ra: Người đứng đầu Đảng Cộng sản Việt Nam không chỉ trao cho TP.HCM một nhiệm vụ mà còn là một khát vọng: Khát vọng định vị lại chính mình trong ý thức về sứ mệnh lịch sử của một đô thị lớn nhất phía Nam.

Bởi, việc hợp nhất ba cực phát triển năng động nhất khu vực phía không chỉ đơn thuần là sự sắp xếp lại địa giới hành chính. Thực chất, đây là giải pháp tái thiết toàn diện tư duy phát triển, là bước tái cấu trúc không gian kinh tế - xã hội với quy mô và tầm ảnh hưởng chưa từng có nếu nhìn lại lịch sử hình thành các đô thị Việt Nam.

Sự hợp nhất ấy giúp TP.HCM không chỉ mở rộng về dân số, GDP, cảng biển, khu công nghiệp... mà sâu xa hơn, còn tạo nên một sức mạnh "hội tụ" đúng nghĩa. Tại đó, những khác biệt không bị hòa tan mà được chuyển hóa thành tài sản chung - khi mỗi thành phần hợp nhất đều mang trong mình một thế mạnh riêng biệt về công nghiệp, cảng biển - du lịch biển hay bề dày truyền thống về kinh tế, văn hóa, lịch sử và nguồn lực sáng tạo.

Chính sự hội tụ ấy đã khiến bản đồ đô thị Việt Nam xuất hiện một thực thể đủ lớn về quy mô, đủ khả năng tái định hình lại cán cân phát triển quốc gia trong môi trường cạnh tranh toàn cầu. Và từ đây, trách nhiệm của TP.HCM không còn dừng lại ở việc phát triển cho riêng mình, mà còn phải trở thành trọng tâm lan tỏa cơ hội, thúc đẩy sự cân bằng, hài hòa cho cả vùng cũng như cả nước.

Tiêu chuẩn phát triển của thành phố, vì thế, cũng không thể chỉ dựa trên các chỉ số tăng trưởng truyền thống, mà phải hướng tới chuẩn mực của một đô thị quốc tế hiện đại, nơi chất lượng sống và sức sáng tạo được đặt lên hàng đầu.

***

Những gợi mở từ Tổng Bí thư thực chất đã mở ra cho TP.HCM một khát vọng mới, vượt khỏi mục tiêu về "đầu tàu quốc nội"- vốn hàm chứa cả sự tự giới hạn trong phạm vi quốc gia. Ở đó, đích đến "siêu đô thị quốc tế của Đông Nam Á" gắn với một thông điệp mạnh mẽ: Thay vì chỉ nhắm tới vị thế dẫn đầu cả nước, TP.HCM phải thực sự tham gia cuộc cạnh tranh với các thành phố lớn trong khu vực. Đó là áp lực, và cũng là động lực để thành phố đổi mới liên tục và luôn tiến về phía trước.

Bởi, một đô thị quốc tế không chỉ được đánh giá qua các thành tựu kinh tế. Đó phải là nơi mang lại chất lượng sống ngang tầm thế giới cho cư dân, với các tiêu chí được chuẩn hóa về giáo dục, y tế, môi trường, giao thông hiện đại… Quan trọng hơn, thành phố ấy phải tạo dựng môi trường pháp quyền bảo vệ tự do sáng tạo, cũng như không gian phát triển cá nhân không giới hạn cho mỗi người.

Rồi, một đô thị quốc tế đúng nghĩa cũng cần là nơi hội tụ đa dạng về văn hóa, nuôi dưỡng cảm hứng sống, niềm tự hào về bản sắc, có sức hút và mở rộng vòng tay với những luồng người nhập cư - để họ luôn thấy mình được chào đón và có cơ hội phát triển như bất cứ ai.

Chạm tới giấc mơ ấy, chỉ nỗ lực là chưa đủ. TP.HCM phải trở thành một trung tâm sáng tạo không ngừng, đi xa hơn việc tiếp nhận hay sao chép những mô hình phát triển có sẵn, để sản sinh ra những ý tưởng mới, khởi nguồn cho các trào lưu, xu hướng của cả khu vực.

Có nghĩa, đó sẽ là những bài toán về dũng khí để thực thi cải cách, về sự tỉnh táo để tận dụng hiệu quả mọi nguồn lực - cũng như về sự mạnh mẽ để chấp nhận thử nghiệm, tiếp nhận sự đa dạng và đối diện với những cạnh tranh khốc liệt. Quan trọng nhất, đó còn là câu chuyện chuyển hóa sự phát triển thành các giá trị nhân văn đích thực, hướng tới người dân thay vì những chỉ số tăng trưởng hay diện mạo hào nhoáng bên ngoài.

Và như thế, tầm nhìn về "siêu đô thị quốc tế của Đông Nam Á" mà Tổng Bí thư Tô Lâm đặt ra cũng là một cơ hội để TP.HCM vượt lên chính mình và dũng cảm chịu trách nhiệm về vai trò lịch sử mới. Trách nhiệm ấy đòi hỏi cả hệ thống của thành phố - từ phía quản lý tới doanh nhân, tầng lớp trí thức và người dân - cùng nhập cuộc để mở ra một bước chuyển quan trọng, đưa thành phố phát triển bằng nội lực và khát vọng của chính mình.